منابع
طبیعی
اصول
دوم و دهم انقلاب ناظر بر ملی شدن جنگل ها و مراتع و آب های ایران است. این ملی
شدن نتیجه منطقی این برداشت فلسفی است که عوامل ثروتی که ابتکار و زحمت انسان در
ایجاد آنها سهمی نداشته است، نباید در استفاده انحصاری افراد معینی قرار گیرند.
بلکه باید سرمایه مشترک همه افراد ملت محسوب شوند و بهره برداری از آنها نیز به
نفع تمام مملکت انجام گیرد.
بر این
اساس، جنگلهای کشور که آنها را "معادن طلای سبز" لقب داده اند و مراتع و
اندکی بعد منابع آب کشور، ملی اعلام شدند و همراه با این اعلام برنامه های وسیعی
در مورد هر کدام از آنها تنظیم گردید و به مورد اجرا در آمد. در حدود ۱۲۰ میلیون
هکتار جنگلها و مراتع کشور به منظور بهره برداری ملی در اختیار دولت ها قرار گرفت
و این بهره برداری بر اساس طرحهای عملی و منطبق با موازین اقتصادی آغاز شد. به
موازات این امر، در مساحتی معادل ۲۸٫۰۰۰ هکتار اقدام به ایجاد جنگل های مصنوعی شد
و بیش از ۵۰٫۰۰۰ هکتار فضای سبز در اطراف شهرهای بزرگ ایجاد گردید و پارکهای جنگلی
متعددی در مناطق مختلف کشور به وجود آمد. برنامه های وسیعی در مورد احیاء منابع
جنگلی و حفاظت خاک و مهار کردن شن های روان و جلوگیری از پر شدن مخازن سدها و
ممانعت از پیشرفت کویر و سپس عقب راندن آن از راه نهال کاری کویری، مورد اجرا قرار
گرفت.
برنامه
های مشابهی در مورد مراتع و چراگاه های کشور و به کار گرفتن شیوه های نوین پیشرفته
مرتع داری از طریق مطالعه و شناخت منابع گیاهی، پژوهش های اقلیمی، گردآوری نمونه
های نباتی و بررسی تولید بالقوه مراتع موجود طرح و اجرا شد. اجرای این دو رشته
برنامه مستلزم تربیت کادر متخصص ورزیده و تأسیس مؤسسات تحقیقاتی ویژه و تجهیز
دستگاه های اجرایی از نظر نیروی علمی و فنی بود که همه آنها تاکنون نتایج رضایت
بخشی داشته است. نیروی محافظ منابع طبیعی، جنگلها و مراتع کشور، اکنون متجاوز از ۴٫۰۰۰ نفر است.
آخرین
آمار رسمی حاکی است که تا پایان ۲۵۳۵ (۱۳۵۵ خورشیدی) طرح های جنگل داری ۶۱۵٫۰۰۰
هکتار از ۱٫۳۰۰٫۰۰۰ هکتار جنگلهای قابل بهره برداری شمال کشور را شامل شده است.
کلیه عملیات بهره برداری و حفاظت و حمایت از جنگلها و مراتع کشور زیر مراقبت و
نظارت مستقیم دولت انجام می شود. هم چنین این آمار نشان میدهد که تا آخر سال گذشته
نزدیک ۳۹٫۰۰۰ هکتار در کشور جنگل کاری شده و در زمینه تثبیت شن های روان، مساحتی
بالغ بر ۸۰۰٫۰۰۰ هکتار مورد نهال کاری و بذرکاری قرار گرفته است. علاوه بر میلیون
ها نهالی که تاکنون کاشته شده است، در ظرف چند سال آینده، متجاوز از ۵۰ میلیون
نهال تازه کشت خواهد شد و برای جبران درختهایی که به منظور تأمین بیش از یک میلیون
متر مکعب چوب و دویست تن ذغال مورد نیاز کشور سالانه بریده می شود، در بازسازی
جنگل ها، اقدامات کافی انجام خواهد گرفت.
با
بودن تقریبا ۱۲۰ میلیون هکتار جنگل و مرتع در اختیار دولت علاوه بر فراهم شدن
امکانات اجرای برنامه های عمرانی و ایجاد یا احیای جنگلها و پارکها، اراضی زیادی
نیز به صورت بلاعوض
برای
ایجاد بیمارستان ها، درمانگاه ها، آموزشگاه ها، راه های ارتباطی و مواصلاتی،
ورزشگاهها، اردوگاههای جهان گردی پلاژها و شهرکها، در اختیار سازمان های دولتی و
خصوصی و شهرداری گذاشته شده است.
منبع
دیگری از ثروت طبیعی مملکت که طبق اصول انقلاب ملی اعلام شد، آب های کشور بود. این
اعلام بر اساس اصل دهم انقلاب در امرداد ماه ۲۵۲۷ (۱۳۴۷ خورشیدی) انجام گرفت و به
موجب آن کلیه آب های دریاچه ها و رودخانه ها و نهرها و جویبارها و دره ها و برکه
ها و چشمه ها و آبهای معدنی و آبهای زیرزمینی، ثروت ملی به شمار آمد.
