آموزش
سه اصل
از اصول انقلاب، یعنی اصول ششم و دوازدهم وپانزدهم، ناظر به امور آموزشی است. این
نشانی گویا از اهمیت خاصی است که انقلاب ایران برای امر آموزش و پرورش قائل است.
نخستین
این اصول اصل ششم است که به موجب آن "سپاه دانش" ایران به منظور گسترش سواد آموزی در روستا های
کشور به وجود آورده است. این سپاه یکی از سپاه های سه گانه انقلاب است که شاید
نیازی به هیچ گونه توضیح و تفسیر در باره اهمیت نقش انقلابی آنان در پیشبرد نهضت
سازندگی ایران امروز نباشد. زیرا اکنون سالهاست که کار این سپاهیان انقلاب ایران
نه تنها در داخل کشور ما، بلکه در صحنه جهانی نیز به صورت حماسه انسانی غرورانگیزی
در آمده است. جوانانی که با عنوان پر افتخار سپاهیان انقلاب، دانش و تندرستی و
آبادانی را با خود به روستاهای دور و نزدیک کشور برده اند، از شایسته ترین
پاسداران آن ارزش های جاودان ایرانی هستند که زیربنای انقلاب امروز ایران و تمدن
بزرگ فردای آن است.
بنابراین
در این مبحث از توضیح در مورد ماهیت سپاه دانش (که قبلا در کتاب انقلاب سفید، به
تفصیلی مورد تحلیلی قرار گرفته است) صرف نظر می کنم و فقط به ذکر توضیحاتی می
پردازم که از نظر تحلیل کلی فعالیتهای آموزشی ایران امروز و برنامه های آینده آن
ضروری است.
هنگامی
که سپاه دانش کار خود را آغاز کرد، در ترکیب جمعیت ایران
۷۰٪ مردم روستایی و ۳۰٪ شهرنشین بودند. ولی از نظر آموزش و فرهنگ، این نسبت وضعی
به کلی متفاوت داشت. بدین معنی که طبق آمار فقط ۲۴٪ از کودکان روستایی که به سن
تحصیل رسیده بودند، امکان رفتن به دبستان را داشتند و برای بقیه آنان وسائل و امکانات
لازم در این زمینه فراهم نبود.
سرشماری
سال ۲۵۱۵ (۱۳۳۵ خورشیدی) نشان میداد که تنها ۱۴.۹٪ جمعیت کشور از ده سال به بالا
باسواد بودند. در سال آغاز انقلاب با توجه به درصد اطفال لازم التعلیم می بایست در
حدود چهار میلیون نفر نوآموزان در دبستانهای ایران مشغول تحصیل باشند، در صورتی که
طبق آمار فقط ۱٫۷۲۰٫۰۰۰ نفر از آنان به تحصیل اشتغال داشتند. بدین ترتیب بدین
ترتیب با همه کوشش هایی که در سطح مملکتی انجام گرفت، هنوز در حدود ۲.۳
میلیون نفر کودک لازم التعلیم، نتوانسته بودند به دبستان راه یابند.
از
هنگام اجرای اصول انقلاب، تلاش پیگیر و منظمی در همه سطوح مملکتی، برای گسترش
آموزش به سراسر کشور اغاز شد که فعالیت سپاهیان دانش (که تاکنون شامل ۲۹ دوره سپاه
پسران و ۱۸ دوره سپاه دختران بوده و تعداد کلی آنها در سال گذشته از مرز یکصد هزار
نفر گذشته است) قسمتی از این برنامه های کلی آموزشی مملکت بود. با اجرای این
برنامه ها تعداد دانش آموزان کشور از آغاز انقلاب تاکنون از حدود ۱.۵ میلیون نفر
به حدود ۸.۵ میلیون نفر رسیده یعنی رشدی معادل ۵۶۰٪ داشته است. این افزایش به خصوص
در سطح آموزش عالی با آهنگی انجام گرفته است که در هیچ کشور دیگر نظیر ندارد.
از نظر
تفکیکی در این فاصله پانزده ساله، تعداد کودکان کودکستانی ها رشدی معادل ۱۳۵۰٪
تعداد سوادآموزان مدارس سپاه دانش رشد ۶۹۲٪، تعداد دانش آموزان ابتدایی رشد ۵۶۰٪،
تعداد شاگردان
دوره های راهنمایی تحصیلی رشد ۲۶۳٪، تعداد دانش آموزان دبیرستانهای عمومی رشد
۳۳۱٪، تعداد هنرجویان مدارس فنی و حرفه ای رشد ۱۵۵۰٪ داشته است. نسبت دانش اموزان
ابتدایی در مناطق روستایی به کل دانش اموزان کشور، در این فاصله زمانی از ۳۹.۴٪ به
۵۲.۸٪ و نسبت اشتغال به تحصیل کودکان شش تا ده ساله از ۴۶.۴٪ به ۷۴٪ رسیده است.
تعداد مدارس کشور نیز در این مدت ۳۲۴٪ افزایش یافته است.
