در
زمینه منطقه ای ما خواستار اعلام مناطق صلح و عاری از سلاحهای هسته ای در تمام
جهان، به خصوص در دو منطقه خاورمیانه و اقیانوس هند هستیم و در این هر دو مورد
فعالانه اقدام کرده ایم. اعلام منطقه خاورمیانه از طرف سازمان ملل متحد به عنوان
منطقه عاری از سلاحهای هسته ای، اصولا به پیشنهاد ما صورت گرفت و در تدوین قطعنامه
مجمع عمومی سازمان ملل متحد، دایر بر اعلام اقیانوس هند به عنوان یک منطقه صلح
نیز، ایران شرکت مؤثر داشت. علاوه بر این کشور ما به عضویت کمیته ای که به موجب این
قطعنامه، برای نظارت در اجرای مفاد آن تشکیل شده، برگزیده شده است. در این مورد ما
خواستار آن هستیم که اقیانوس هند از رقابت های دولتهای بزرگ به دور باشد و امنیت و
دفاع آن صرفا به عهده کشورهای خود منطقه گذاشته شود.
گذشته
از اعلام اقیانوس هند به عنوان یک منطقه صلح، کشور ما علاقه مند به تشکیل یک جامعه
اقتصادی وسیع از کشورهای پیرامون این اقیانوس است که در صورت کامل آن، تمام
کشورهای آسیایی و افریقایی و اقیانوسیه مجاور این اقیانوس را در بر می گیرد و یک
بازار مشترک اقتصادی برای این منطقه به وجود می آورد. تحقق چنین طرحی مسلما منافع
اقتصادی بسیاری را برای همه این کشورها در بر خواهد داشت و برای استحکام صلح و
ثبات بین المللی نیز کمک مؤثری خواهد بود.
همان
طور که قبلا تصریح کردم، سیاست مستقل ملی کشور ما اکنون به طور کامل و قاطع توسط
خود ما و در مراجع تصمیم گیری خود مملکت تعیین می شود و بر این اساس هر تصمیمی که
گرفته شود، صرفا معطوف به مصالح و منافع ملی ایران است. یکی از الزامات این سیاست
تأمین کامل حاکمیت و تمامیت ملی است. این موردی است که کشور ما را با چند آزمایش
بزرگ مواجه ساخت. البته تمام این آزمایش ها با پیروزی ما که پیروزی منطق و عدالت
نیز بود، خاتمه یافت.
پس از
پایان غائله آذربایجان که تهدید بزرگی برای تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ما بود، لازم
بود در سه مورد دیگر نیز به رفع آثار تجاوزهایی که قبلا بدین تمامیت و حاکمیت وارد
آمده بود و ادامه داشت، اقدام شود. یکی از این سه مورد، چنان که گفته شد، استیفای
حقوق ملی ما در زمینه نفت و جلوگیری از ادامه بهره گیری استثماری خارجی از این
ثروت بزرگ مملکت بود. مورد دیگر احراز حاکمیت غصب شده ایران بر جزایری بود که در
خلیج فارس به نا حق از طرف امپراتوری سابق انگلستان تصرف شده بود و برای ایران
امروز، ادامه این اشغال قابل تحمل نبود. مورد سوم احراز حقوق مساوی برای ایران در
شط العرب و از میان بردن وضعی غیر منطقی و خلاف موازین حقوقی بین المللی بود که در
زمان قدرت امپراتوری انگلیسی و ضعف ایران، به موجب قرارداد قسطنطنیه، به طور یک
جانبه به کشور ما تحمیل شده بود. این هر سه مورد بقایای دوران نفوذ استعماری و
امپریالیستی خارجی بود و به همین دلیل هيچ یک از آنها برای من به عنوان مظهر
حاکمیت و تمامیت ملی این کشور قابل تحمل نبود. از بین بردن تمام نابرابری ها و
یادگارهای امپریالیستی از مهم ترین وظایفی
بود که من برای خویش قائل بودم و برای این کار همواره در انتظار فرصت و شرایط
مناسب بودم.
البته
این شرایط مربوط به آمادگی روحی ملت ایران نبود، زیرا اطمینان داشتم که هر موقع از
این ملت برای کاری میهنی دعوت کنم، این دعوت با جان و دل قبول خواهد شد. بدین جهت
به محض آن که شرایط لازم فراهم شد، ما در هر سه مورد اقدام کردیم و در هر سه مورد
نیز به طور کامل، موفق به از میان بردن نابرابری های تحمیلی عصر امپریالیسم و
احقاق حقوق حقه ملی خود شدیم. در رودخانه مرزی ارس نیز ما و اتحاد جماهیر شوروی،
بر اساس تساوی حقوق در امر بهره برداری از آبهای این رودخانه، برای آبیاری و تهیه
برق، شرکت داریم. بدین ترتیب اکنون تمامیت و حاکمیت ارضی ما به طور کامل تامین شده
است و اختلافی در این زمینه میان ما و هیچ یک از همسایگان مان وجود ندارد.
