(۵۶)

اعلام انقلاب آموزشی و توجه به لزوم گسترش کامل سواد و تخصص، موجب اعلام اصل آموزش رایگان و اجباری شد که اصل پانزدهم انقلاب ایران است. طبق این اصل، آموزش در هشت سال اول تحصیلات ابتدائی و در سالهای بعد از آن، برای کسانی که متعهد شوند، پس از پایان تحصیل، در مدتی برابر مدت تحصیل رایگان خود، به استخدام دولت درآیند، مجانی است. این امر در نهایت یک نوع تضمین کار است که در بسیاری از جوامع دیگر آن را آرزو می کنند. زیرا خیلی از کسانی که در این جوامع از دانشگاهها فارغ التحصیل می شوند نمی توانند کار پیدا کنند و همین فقدان دورنمای امید بخش اشتغال و درآمد، یکی از عوامل محرک عصیان جوانان، به خصوص در جهان غرب است. در صورتی که در ایران امروز کسی که تحصیل می کند، به محض پایان تحصیل دانشگاهی خود بیدرنگ و به طور خودکار استخدام می شود. آن هم با حقوق مکفی که با آن می تواند به نحوی رضایت بخش زندگی کند. اما تحصیلات هشت سال اول ابتدایی هیچ گونه تعهد خدمتی را ایجاب نمی کند. پس از آن هم ممکن است چنین تعهدی ایجاب نشود، زیرا هر دانشجو میتواند در صورت تمایل و البته داشتن امکانات، هزینه تحصیلات خود را باز پرداخت کند و تعهد خویش را پس بگیرد.

اساس فکری و فلسفی اعلام و اجرای این اصل انقلاب، این بود که به هر جوان ایرانی امکانات مساوی برای نیل به عالیترین درجات داده شود. یعنی اصل و نسب و یا ثروت خانوادگی او، هیچ تاثیری در موفقیت وی نداشته باشد. قید و بندهای اقتصادی و اجتماعی که در گذشته سد راه شکوفائی استعدادها بود، از میان برود و راه ارتقاء اجتماعی به صورت راهی سالم و امید بخش در دسترس همگان قرار گیرد.

البته بسیار مناسب تر خواهد بود اگر دولت بتواند کمک کند تا هر جوانی استعداد ویژه خود را درک کند و آن را پرورش دهد. در اجرای اصل آموزش رایگان و اجباری، کلیه دانش آموزان روزانه و شبانه و دانش آموزان کلاس های مبارزه با بی سوادی و کلاسهای سواد آموزی حرفه ای و مدارس ایران در خارج از کشور از مزایای تحصیل مجانی برخوردار شدند، به طوری که تنها در سال تحصیلی گذشته رقم این عده به حدود ۷٫۴۰۰٫۰۰۰ نفر رسید. اجرای اصل آموزش رایگان با توزیع یک وعده غذای روزانه در ساعات درسی بامدادی، مرکب از شیر و بیسکویت و میوه که مقدار کالری آن با دقت محاسبه شده است، همراه است و از این برنامه بیش از ۶ میلیون دانش آموز در سال تحصیلی گذشته برخوردار شدند.

گذشته از تحصیل و تغذیه رایگان، خدمات متعدد دیگری به محصلین داده می شود که بیمه در مقابل حوادث، انجام معاینات پزشکی، بیماریابی در مورد بیماری های واگیر، مداوای دانش آموز بیمار، تشکیل اردوهای تربیتی و تهیه وسایل تفریح و سرگرمی سالم، از جمله آنهاست. کلیه معلمان اعم از بازنشسته و شاغل، با خانواده های خود زیر پوشش درمانی قرار گرفته اند. کارکنان آموزش و پرورش نیز به طور رایگان بیمه عمر هستند.